ادرار و روش نمونه گیری آن یکی از نمونه های ساده از نظر تهیه و با ارزش از نظر ارزیابی سلامتی بدن خصوصا سیستم داخلی و کلیه ها ومجاری ادرار ، نمونه ادرار است . بااین وجود عدم دقت در نمونه گیری درست باعث اشتباه در ارزیابی سلامتی بیمار میشود .پس شناخت روشهای درست نمونه گیری یک ادرار ساده کمک زیادی به خود بیمار ،آزمایشگاه و پزشک می کند . برای این کار بهتر است انواع نمونه ادرار را کمی توضیح دهم ـ نمونه ادرار برای آزمایش کامل ادرار : آزمایش کامل ادرار شایعترین نمونه ادرار است که مورد آزمایش قرار میگیرد برای این آزمایش نیازی به استریل بودن ظرف ادرار نیست اما باید ظرف کاملا تمیز و عاری از هر گونه تمیز کننده های شیمیایی باشد. اکنون آزمایشگاهها اغلب از ظروف پلاستیکی یک بار مصرف برای این کار استفاده میکنند . 1ـ نمونه ادرار برای کشت ادرار : پس از آزمایش کامل ادرار شایعترین آزمایش ادرار مورد تقاضا است . برای این آزمایش الزاما باید ظرف استریل باشد . جالب است بدانید با جوشاندن ، ظرف استریل نمیشود حتی اگر آنرا از قبل با بهترین مواد شوینده شستشو داده باشید.بنا براین باید ظرف استریل ادرار را فقط از آزمایشگاه تهیه کنید . 2ـ نمونه ادرار 24ساعته : اغلب برای ارزیابی کار کلیه ها و و یا بیماریهایی نظیر فشار خون و یا بیماریهای استخوانی سایر بیماریهای داخلی بیمار باید ادرار خود را در یک ظرف واحد در طول24 ساعت جمع آوری کند . 3ـ نمونه های اتفاقی : برای آزمایشهایی که وجود یا عدم وجود ماده ای خاص مورد آزمایش قرار میگیرد مانند ارزیابی بیماریهای ارثی متابولیک اطفال و نوزادان مانند PKU یا همان فنیل کتونوری و یا در افراد مبتلا به دیابت یا بیماری قندبرای ارزیابی وجود قند در ادرار. روش نمونه گیری ادرار برای نمونه های مختلف ادرار ، روش نمونه گیری متفاوت است اما مشابهت هایی در اساس دارد .مثلا در نمونه ادرار برای کامل ادرار و کشت ادرار بهتر است نمونه ، اولین ادرار صبحگاهی باشد زیرا ادرار صبح بیشترین غلظت را دارد و برای این آزمایشها بهترین است . برای نمونه گیری ادرار در آقایان باید سر آلت شستشو داده شود و بعد جریان ادرار برقرار شده آنرا دور ریخته سپس ادرار قطع شود و نمونه وسط ادرار جمع آوری شود .حجم نمونه ادرار برای این آزمایش 50 سی سی ( تا وسط لیوان ادرار ) کافی است . نمونه آخر ادرار هم دوباره دور ریخته شود . در مورد خانمها باید دقت بیشنری کنند زیرا معمولا نمونه ادرار با ترشحات تناسلی آلوده شده برای بیمار و برای آزمایشگاه و جواب ایجاد اشکال میکند . برای همین باید ابتدا ناحیه تناسلی از جلو به عقب با آب به خوبی شسته شده با یک دستمال تمیز ناحیه را خشک کرده سپس با یک دست چینهای تناسلی از هم باز شده ، مختصری ادرار آزادانه جریان یافته ، سپس جر یان ادرار قطع شده با کمک دست دیگر اقدام به جمع آوری ادرار در ظرف و لیوان ادرار کرده و بازهم پس از جمع آوری ادرار تا نیمه لیوان جریان ادرار را قطع کرده و لیوان ادرار را در جای دیگری غیراز کف توالت قراربدهید در برخی از آزمایشگاهها طاقچه کوچکی برای این منظور تعبیه شده که در دسترس می باشد .. در مورد کشت ادرار معمولا ظرف و لیوان ادرار دارای در ، میباشد .هرگز سطح داخلی در ظرف ادرار را با دست لمس نکنید و یا درب لیوان ادرار را روی زمین توالت و یا روشویی قرار ندهید. رعایت این نکات ساده برای با ارزش بودن نمونه ، بسیار اهمیت دارد .آنرا سرسری نگیرید . اگر درمنزل ادرار را جمع آوری کرده اید باید توجه داشته باشید که نمونه باید هرچه سریعتر به آزمایشگاه ارسال شود و این زمان نباید بیش از نیم ساعت طول بکشد در صورت عدم امکان ، باید ادرار را تا زمان رساندن آن به آزمایشگاه در یخچال قرار داد. در مورد نوزادان کیسه های ادراری اطفال وجود دارد که در دو نوع پسرانه و دخترانه وجود دارد و به آنها چسبیده و پس از اینکه نوزاد ادرار کرد و کیسه به اندازه کافی پر شد آنرا به آزمایشگاه ارسال کنید . در مورد ادرار 24 ساعته باید سر ساعتی مشخص مثلا 8 صبح دستشویی رفته و ادرار خود را دور بریزید و از آن به بعد ادرار خود را در ظرفی که آزمایشگاه به شما میدهد جمع آوری کنید . بسیار اهمیت دارد که حتی کمی از ادرار خود را دور نریزید و یا فراموش نکنید هر جاییکه در طول این 24 ساعت میروید ظرف ادرار همراه شما باشد زیرا شما نمیتوانید کاملا حدس بزنید ، کی به دستشویی نیاز پیدا می کنید و ممکن است مجبور شوید ادرار خود را دور بریزید که نهایتا باعث پاسخ نادرست می شود . در فواصلی که ادرار را میگیرید تا نوبت بعدی ، ادرار باید در یخچال باشد . آخرین ادرار را درست در همان ساعت دیروز ( 8 صبح )در داخل ظرف ریخته و به آزمایشگاه ارسال کنید 0 هنگام نمونه گیری مراقب باشید زیرا ممکن است مواد نگهدارنده ای را آزمایشگاه به ظرف ادرار، اضافه کرده باشد که برای پوست شما تحریک کننده باشد .پس مراقب باشید ترشحات داخل ظرف به شما نپاشد . در مواردیکه ادرا راندوم یا اتفاقی مد نظر است دستورالعمل خاصی لازم نیست . گاهی ادرار را در مورد آقایان برای ارزیابی کار پروستات مورد آزمایش قرار میدهند ، که در این صورت پس از ماساژ پروستات اولین قسمت ادرار جمع آوری میشود .در صورتیکه بیماریهای بالای سیستم مجاری ادرار مد نظر باشد باید قسمت انتهای ادرار را جمع آوری کرد .